اواخر خرداد امسال خبری با تیتر «عجیب اما واقعی؛ مداحی در ارومیه مزایده‌ای شد» در خروجی رسانه‌های جمعی اعم از استانی و ملی قرار گرفت و بلافاصله این موضوع در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. در همین راستا مجمع جوانان انقلابی ارومیه موضع‌گیری کرد، محافل ادبی نیز نسبت به موضوع بی‌تفاوت نماندند و با طنز و شعر این موضوع را به چالش کشیدند، ولی ماجرا به همین جا ختم نشد، حتی خبر از شبکه‌های معاند سربرآورد و باعث شد، حساسیت‌‌ها نسبت به این تصمیم برانگیخته شود. در این راستا خبرنگار ایکنای آذربایجان‌غربی، صحت و سقم این موضوع را از مسئولان مربوطه پیگیر شده است که در ادامه می‌خوانید:

اواخر خرداد امسال خبری با تیتر «عجیب اما واقعی؛ مداحی در ارومیه مزایده‌ای شد» در خروجی رسانه‌های جمعی اعم از استانی و ملی قرار گرفت و بلافاصله این موضوع در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. در همین راستا مجمع جوانان انقلابی ارومیه موضع‌گیری کرد، محافل ادبی نیز نسبت به موضوع بی‌تفاوت نماندند و با طنز و شعر این موضوع را به چالش کشیدند، ولی ماجرا به همین جا ختم نشد، حتی خبر از شبکه‌های معاند سربرآورد و باعث شد، حساسیت‌‌ها نسبت به این تصمیم برانگیخته شود.

در این راستا خبرنگار ما در آذربایجان‌غربی، صحت و سقم این موضوع را از مسئولان مربوطه پیگیر شده است که در ادامه می‌خوانید:

حجت‌الاسلام عباسعلی مؤمن،‌ رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری ارومیه، در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: اگر دقت کنید می‌بینید، هیچ انسان عاقلی نمی‌گوید، مداحی را به مزایده گذاشته‌اند، کانکسی که هر سال به اجاره داده می‌شد، آن را به مزایده گذاشته‌اند، نه مداحی‌ را؛ هر سال این اجاره انجام می‌شد اما این کانکس دوستانه و به افراد خودشان واگذار می‌شد، ولی ما امسال گفتیم، عدالت برقرار شود و از طریق سامانه هرکس بخواهد شرکت کند و برای همه این حق ایجاد شود؛ این مزایده نیز به امضای شهردار رسیده و شورای شهر و فرمانداری هم در جریان بوده و روند اداری آن طی شده است.

مؤمن ادامه داد: در کل باید گفت که ما مداحی را به مزایده نگذاشتیم، بلکه محل استقرار آنها به مزایده گذاشته شده است، آنجا آب،برق، گاز، تلفن دارد و آن امکانات را به اجاره داده‌ایم و هر سال هم این کار انجام می‌شود، همه شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران، تبریز، شیراز، مشهد، اصفهان، یزد، کرمان، حتی خوی و سلماس آنها هم محل استقرار مداحان را اجاره می‌دهند.

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری ارومیه با بیان اینکه هدف ساماندهی است، گفت: مداحان شرکت‌کننده برنده این مزایده باید به صورت متحدالشکل لباس بپوشند، بیشتر از تعرفه مصوب از خانواده عزادار شخصاً پول نگیرند، گواهی عدم سوءپیشینه ارائه دهند، حداقل دارای مدرک دیپلم بوده، مسلط به قرائت قرآن و دعا و مداحی باشند و همچنین اتیکت داشته باشند.

مؤمن تأکید کرد: این طرح برای آن است تا مثل گذشته حضور مداحان در باغ رضوان بدون چارچوب نباشد تا هر کس هر طور دلش بخواهد یکی ۵ میلیون تومان و یک نفر دیگر ۱۰۰ هزار تومان بگیرد، یا یک معتاد قرآن به دست بگیرد و بیاید یا یک گدا به بهانه قرآن خواندن تکدی‌گری کند. قصد داریم مانع این موارد شویم؛ می‌خواهیم حرمت مداح حفظ شود و هم آن خانواده عزاداری که برای قرائت قرآن و … به سر مزار می‌آید، توسط افراد واجدالشرایط به خواسته‌اش برسد.

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری ارومیه ادامه داد: تعرفه مداحی قبلا ۱۵۰ هزار تومان بود ولی برخی بیشتر می‌گرفتند، این بار گفته‌ایم کسی نمی‌تواند از مردم پول بگیرد، بلکه از دستگاه کارت‌خوان دریافت خواهند کرد، صاحبان مجلس به دفتر آمده و آنجا قبض داده می‌شود و در مقابل رسید پول خواهد داد، مداح نمی‌تواند خودش از مردم پول بگیرد، صاحب عزا براساس قبض می‌فهمد در چه ساعتی کدام مداح می‌آید.

مانع سوءاستفاده از مداحی شویم

وی گفت: شهرداری با درآمد مردم شهر را مدیریت می‌کند، همچنین باغ رضوان غیر از پرداختی مردم از جای دیگری درآمد ندارد، در باغ رضوان ارومیه ۱۰۰ نفر کار می‌کنند که نزدیک دو میلیارد تومان حقوق آنها است، اینجا هزینه‌هایی نظیر آب، برق، گاز و … دارد، که مردم به ما می‌دهند، ما هم این منابع را مدیریت می‌کنیم، تا مشکلی برای باغ رضوان ایجاد نشود، بنابراین اگر محلی که آب و گاز را داشته که در اختیار فرد قرار می‌دهیم، باید درآمدی برای شهرداری داشته باشد، تا بتواند هزینه‌های جاری را بپردازد.

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری ارومیه خاطرنشان کرد: در سال ۸۸، شهرداری تهران برگزاری مجالس ختم را با ۲ میلیارد تومان واگذار کرده بود، این طبیعی و روال عادی است و مفهوم سامانه همین است، یعنی همه بتوانند شرکت کنند، مداحی هست که فقط پنج‌شنبه ۵ میلیون تومان درآمد دارد، این درآمد را فقط به جیب خود می‌گذارد و برای شهرداری منفعت ندارد، اگر بخشی از این پول را به شهرداری بدهند برای چه کسی خرج خواهد کرد؟ در باغ رضوان برای مردم خرج خواهد شد.

مؤمن اضافه کرد: یک نفر به خود من زنگ زده بود و می‌گفت مداحی در زمان کرونا یک بار سر مزار و دو بار هم به منزل آمده است و ۱۵ میلیون تومان پول می‌خواهد، در حالی که جراح فوق تخصص مغز و اعصاب این همه پول نمی‌گیرد، برخی با مردم چنین رفتاری دارند و همه چیز به نام سازمان و باغ رضوان تمام می‌شود.

وی ادامه داد: وضعیت آمبولانس را قبلاً ساماندهی کردیم، پیش از این صاحبان آمبولانس یک یا دو میلیون تومان پول می‌گرفتند، تا پیکر را از بیمارستان به باغ رضوان بیاورند، اما الان ۲۴۰ هزار تومان می‌گیرند و از این مبلغ ۳۰ درصد را به باغ رضوان می‌پردازند.

آغاز آموزش مداحان ترحیم‌خوان

سجاد حاجی‌زاده، مسئول سازمان بسیج مداحان سپاه شهدای آذربایجان غربی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما از آذربایجان غربی، گفت: اجرای این موضوع بستگی به تصمیم مدیرکل تبلیغات اسلامی دارد که همین هفته یک جلسه داریم و تا جایی که می‌توانیم دفاع می‌کنیم، تا این کار عملی نشود، چون شأن مداحی این نیست، ولی مسئولان هر تصمیمی بگیرند، تابع هستیم.

حاجی‌زاده ادامه داد: مدتی است بحث آموزش مداحان ترحیم‌خوان آرامستان را آغاز کرده‌ایم، تا ضمن اینکه آموزش می‌بینند، نسبت به رفع اشکال در زمینه قرائت قرآن کریم، مداحی و … اقدام کنند، هر کس مایل باشد، می‌تواند در کلاس‌های ما شرکت کند یا جای دیگری با استاد خصوصی تعلیم دیده و در آزمون شهریورماه شرکت کند، هر زمان در آزمون قبول شد، می‌تواند در آرامستان‌ها فعالیت کند، حتی یک مرحله استانی برگزار خواهیم کرد تا مجوز مداحی داشته و بتوانند فعالیت کنند.

حاجی‌زاده گفت: در کانون مداحان هم فقط من نیستم بلکه یک تیم هفت نفره هستیم که رئیس تبلیغات اسلامی، شورای هیئت‌های مذهبی و … در آن عضو بوده، به هم وصل هستند و امور در جلسه تصویب می‌شود.

وی با بیان اینکه در آرامستان ارومیه ۱۲ نفر مداح فعالیت می‌کند که برای هماهنگی و ساماندهی نیاز به شلوغ کردن نیست، اضافه کرد: در آرامستان یک دکه ایجاد کرده‌اند که گل می‌فروشد، اعلامیه چاپ می‌کند، صندلی اجاره می‌دهد، خرما می‌آورند، چون خانواده صاحب‌عزا مشغول هستند، اینها مجلس را مدیریت کرده، کنتورات می‌گیرند و برای پذیرایی فردی را می‌فرستند، بعد از اتمام مراسم هم هزینه دریافت کرده و وسایل خود را جمع می‌کنند، اما مداحی به این شکل نیست، چون یک بحث حقوقی است، مداح فرد حقیقی است و زیر نظر سازمان بسیج مداحان و کانون مداحان است، مداح باید کارت شناسایی و گواهی دوره‌های مختلف داشته باشد، به قرائت قرآن کریم و ادعیه مسلط باشد.

رئیس سازمان بسیج مداحان آذربایجان غربی گفت: تبریز و تهران با اینجا قابل مقایسه نیست، مگر می‌توان کاری که در آن شهرها انجام شده است، اینجا هم اجرا کرد، اگر این‌طور است در ارومیه هم باید به آپارتمان‌های ۵۰ طبقه مجوز احداث بدهند؛ آذربایجان غربی در کل سه میلیون نفر جمعیت دارد این در حالی است که فقط شهر تبریز ۳ میلیون نفر جمعیت دارد.

وی ادامه داد: سازمان آرامستان‌های شهرداری برای اجاره دکه ۲۱ میلیون تومان قیمت گذاشته‌ است و با احتساب اینکه در آرامستان ارومیه حداکثر ۱۲ تا ۱۵ نفر فعالیت می‌کنند هر مداح باید یک و نیم میلیون تومان به شهرداری پول بدهد تا آنجا مداحی کند، مگر این کار درست است؟ آن روحانی که آنجا نماز می‌خواند مگر به شهرداری پول می‌دهد یا حقوق می‌گیرد؟

حاجی‌زاده اضافه کرد: ممکن است افرادی که عروسی‌ها را اداره می‌کنند هم اینجا را اجاره کنند، بدین ترتیب افراد و آلات موسیقی نامناسب سر مزار بیاورد، همه این مسائل باید بررسی و تصمیم‌گیری شود.

مقایسه ارومیه با سایر شهرها صحیح نیست

شریف طباخی، کارشناس مذهبی و پژوهشگر موسیقی آیینی که طبق گفته‌اش گاهی برحسب علاقه و ارادتی که به اهل بیت(ع) دارد در مراسم مداحی می‌کند، در گفت‌وگو با خبرنگار ما، گفت: هر مداحی سر مزار نمی‌رود، اما افرادی با وجود سرما و گرما بدون بیمه فعالیت می‌کنند، بنابراین برگزاری مزایده بدون‌ اطلاع آنها، صحیح نیست و اگر با آنها تبادل‌نظر صورت می‌گرفت می‌شد به شکل بهتری این طرح را پیش برد تا متضمن منافع مادی و معنوی مداحان باشد.

طباخی با بیان اینکه ساماندهی ضروری است، ولی هرگونه اقدامی نیازمند انجام کار مطالعاتی بوده و نباید با اقدام سریع، اذهان عمومی را ملتهب کنیم، ادامه داد: چنین تصمیمی با تعامل نهادهای ذی‌صلاح شامل کانون مداحان، شورای هیئت‌های مذهبی، تبلیغات اسلامی، بسیج مداحان و آرامستان‌ها انجام گیرد، همچنین با افرادی که با عرف و فرهنگ این شهر آشنا هستند باید مشورت شود.

این مداح خاطرنشان کرد: ترجیح این است، مزایده‌ای در کار نباشد تا اختلافات زیاد نشود، اما شهرداری برای تأمین بودجه چنین برنامه‌هایی دارد، برای گل‌فروشی، چاپ اعلامیه و … دکه اجاره می‌دهد، از مداحان هم به خاطر محل استقرارشان اجاره می‌گیرند، اما انتشار به یک باره چنین خبری و مقایسه با تهران و تبریز درست نبود.

مادیات باید آخرین موضوع در مجالس ترحیم باشد

وی گفت: ارومیه یک میلیون نفر جمعیت دارد، که بحث اقوام و پیروان ادیان توحیدی نیز مطرح بوده، همه مردم اموات خود را در باغ رضوان تدفین نمی‌‌کنند، بنابراین جمعیت باز هم کمتر می‌شود، پس نمی‌توان ارومیه را با تهرانی که ۱۳ یا ۱۴ میلیون نفر جمعیت دارد، مقایسه کرد.

این پژوهشگر موسیقی آیینی ادامه داد: امکاناتی که در این شهرها در اختیار مداح می‌باشد، قابل مقایسه با ارومیه نیست، آنجا تجهیزات در اختیار مداح است، اما در ارومیه با وجود گرانی‌های اخیر فرد خودش لوازم را تهیه می‌کند، عهده‌دار حمل و نقل به محل برگزاری مراسم بوده و خودش هم درنهایت همه وسایلش را جمع می‌کند.

این مداح اضافه کرد: هرچقدر نرخ مزایده بالا رود، مبلغ بیشتری از مردم دریافت می‌شود و با این ترتیب آحاد جامعه تحت‌فشار قرار می‌گیرند، از طرف دیگر برگزاری مزایده به بهانه ساماندهی مداحان و جمع‌آوری معتادان و متکدیان درست نیست، چون تعداد مداحان مزار مشخص بوده و ۱۲ نفر هستند، درست نیست معتادان و متکدیان که قرآن دست می‌گیرند، به حساب مداح بگذارند که آبرومندانه زندگی می‌کنند، درحالی‌که یک قبر با نرخ میلیونی واگذار می‌شود و باغ رضوانی که ده‌ها پرسنل دارد، به راحتی می‌تواند نگهبان مستقر کرده و از ورود معتادان و متکدیان جلوگیری کند.

طباخی بر لزوم دقت بر محتوای برنامه‌ها تأکید و بیان کرد: مادیات نباید چنان پررنگ شود که منشاأ بروز اختلاف شود، اصولاً مجالس ختم آخرین منزلی است که بازماندگان، نزدیکان و دوستان فرد متوفی را همراهی می‌کنند، بنابراین هر نوع توجه به متوفی از خیرات و صدقات گرفته تا طلب مغفرت، توصیه به نماز و روزه قضای متوفی، اطعام در این ایام، موجب خوشحالی آن‌ها و کم شدن همّ و غمّ‌شان شده و بارشان را سبک می‌کند، پس موضوع آخر باید مباحث مالی مداح باشد.

مزایده گذاشتن محل برگزاری مداحی در باغ رضوان ارومیه این روزها به یکی از موضوع‌‌های داغ و شاید بتوان گفت پرتنش محافل مرتبط تبدیل شده که امید است با اتخاذ تصمیم درست، بیش از اینکه شعله اختلافات زبانه بکشد، موضوع حل شود. موضوع ارتباط مستقیم و بلاواسطه با دین و دنیای آحاد مردم دارد، بنابراین انتظار می‌رود متولیان امری تصمیم اتخاذ کنند که صلاح عمومی را تضمین کند.

گزارش: سونیا بدیع